کودک پرخاشگر و لجوج
با کودکی که پرخاشگر و لجوج است چگونه رفتار کنیم ؟
برای دریافت پاسخ به مطالب ذیل دقیق توجه نمایید::
1. از آن جا که سؤال شما کلی است، به ناچار یک سری اطلاعات و راهکارهای کلی و عمومی خدمت تان ارائه می گردد. البته راهکارهای تخصصی تر نیاز به گرفتن شرح حال و معاینه کامل فرزندتان را دارید که این با مراجعه حضوری محقق می گردد.
2. لجبازی کودکان در بعضی از سنین مانند دوسالگی و نوجوانی، جزء رشد طبیعی آنان محسوب می شود و تا حدی طبيعي است؛ چون اين طبيعت آن ها است که اطرافشان را آزمايش کنند و بفهمند که تا کجا مي توانند پيشروي کنند. کودک با لجبازی اعلام استقلال و موجودیت می کند. با اين حال، بچه ها حد و مرز خود را نمي شناسند و اين وظيفه والدين است که محدوديت ها را براي آن ها مشخص کنند.
3. در صورتی که شدت لجبازی بیش از حد انتظار باشد، نشان دهنده یک اختلال است که علل مختلفی می تواند عامل آن باشد. علل لجبازی در کودکان می تواند بسیار گسترده و پردامنه باشد. از نظر بیولوژیکی، اختلال در عملکرد غدد و اعصاب ممکن است یکی از عوامل لجبازی در کودکان باشد. اما بیش تر لجبازی ها، ریشه در سبک رفتاری والدین دارد. از این رو، مهم ترین علت لجبازی کودکان، رفتارهای والدین است که اگر آن رفتارها اصلاح شود، از لجبازی کودکان کاسته میشود. متأسفانه گاهی والدین به محض جیغ زدن و یا گریه کردن کودک، به سوی کودک خود می روند و او را بغل میکنند. در این شرایط، کودک می آموزد برای جلب توجه و یا رسیدن به مقصودش، با لجبازی و تندخویی میتواند همه چیز را به دست آورد.
4. امر و نهیهای مکرر، سرزنش و فرمانهای غیر علمی به کودکان، باعث تشدید لجبازی آنان میشود. تبعیض بین کودکان، دادن قولهایی که هرگز به آن ها عمل نمیشود، بیتوجهی و خشونت والدین، مخالفتهای مکرر با رفتارهای کودک و استفاده نا به جا از تنبیه و تشویق، باعث افزایش لجبازی در کودکان خواهد شد. گاهی بر اثر عوامل یادشده، کودک دست به پرخاشگری میزند؛ اما والدین پرخاشگری او را با لجاجت اشتباه میگیرند. لجاجت، پدیدهای طبیعیتر از پرخاشگری است و متعلق به کودک است.
5. گاهی اختلال لجبازی به واسطه وجود یک اختلال خلقی و به دنبال تحریک پذیری و افسردگی ایجاد می شود که در این حالت، پیدا کردن و درمان اختلال زمینه ای ضروری است.
6. گاهی بروز ندادن خشم توسط کودک، باعث لجبازی می شود و گاهی اضطراب ها و تنش های درون خانوادگی به خشم درونی در او منجر می شود؛ چنان که الگوپذیری از والدین و تناقضات رفتاری والدین، بر شکل گیری لجاجت در رفتار و شخصیت کودک نقش دارد. لجبازی برای کودک، در واقع راهی برای رسیدن به هدف است؛ زیرا او یاد گرفته است با لجبازی به هدف و خواسته خود برسد. او این الگو را از رفتارهای مستقیم والدین و یا تناقضاتی که در خانواده شاهد بوده، گرفته است. گاهی روش های تربیتی متناقض بین والدین، لجبازی کودک را تشدید می کند. اگر یکی تنبیه کند، دیگری تشویق، یکی کنترل گر باشد، دیگری کودک را آزاد بگذارد، این عوامل در واقع کودک را دچار تضاد می کند و باعث می شود که او نتواند به راحتی درست را از نادرست تشخیص دهد. نباید فراموش کرد که قاطع بودن پدر و مادر، شفاف بودن قوانین داخل خانواده و مقید بودن والدین به اجرای آن قوانین، بهترین راهکار برای حل مشکل لجبازی بچه ها است. قوانین نباید سخت گیرانه، احساسی، پرتناقض و موقتی باشد؛ بلکه باید آسان، همیشگی و لازم الاجرا باشد و همه اعضای خانواده به آن عمل کنند.
7. راه های درمان لجبازی کودکان:
ـ دادن پاداش و امتیاز به هنگام ارائه رفتار مناسب، لجبازی در کودکان را کاهش میدهد.
ـ بی اعتنایی، نادیده گرفتن و بیتوجهی اطرافیان به لجبازی کودک، این رفتار را در وی کاهش میدهد. ـ میتوان لجبازی کودک را با حذف امتیاز و پاداش که به دلیل لجبازی دریافت کرده، درمان کرد.
ـ استفاده والدین و مربیان از واژهها و جملههای مثبت و پاداشهای شفاهی، تحسین و ستایش، اثربخشی خوبی در درمان لجاجت کودک دارد.
ـ هرگز برای از بین بردن لجبازی، به کودکان رشوه ندهید. 8. به طور كلی، خشونت و پرخاشگری کودکان بیش تر عامل بیرونی دارد و فقط در موارد خاص به علل درونی مربوط می شود. والدین در درجه اول، باید محركهای محیطی را كه باعث تحریك خشم و ایجاد خشونت در فرزندشان می شود، شناسایی و سپس برای رفع آن به كمك روان شناسان و متخصصان اقدام نمایند. بنابراین، برای درمان پرخاشگری در كودكان، اولین گام این است كه نوع پرخاشگری آن ها و علت آن را شناسایی كنید و پرخاشگری را به صورت موردی برطرف نمایید که ما به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- یکی از دلایل بسیار مهم پرخاشگری در کودکان، یادگیری و الگوپذیری است؛ یعنی کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشتهاند، همانند الگوهای خود رفتار می کنند. چنانچه پدر یا مادری خلق و خویی عصبانی و پرخاشگر داشته باشند، مسلماً فرزندشان نیز پرخاشگر خواهد شد. این رفتار، توسط کودک یاد گرفته می شود. از آن جا که کودکان با والدین همانندسازی می کنند، بنابراین، بسیاری از رفتارهای پدر و مادر ناخودآگاه توسط فرزندان فرا گرفته می شود.
- اگر پرخاشگری در اثر ناكامی به وجود آمده باشد، باید كودك ناكام را در رسیدن به اهداف مطلوب و دوستداشتنی كمك كرد. - در مواردی كه علت پرخاشگری اضطراب است، باید از نگرانی درونی و اضطراب كودك مطلع شوید و آن را بر طرف کنید.
- در پارهای از موارد، كودك افسرده پرخاشگری شدیدی از خود نشانمی دهد. در این میان، لازم است به این نكته پی ببرید كه او چه چیز دوست داشتنی را از دست داده و چگونه می شود مورد از دسترفته را برای او جبران كرد.
- چنانچه نوع پرخاشگری كودك خصمانه است، باید كودك را از آزار و اذیت كردن دور كنید تا مجبور نباشد برای تلافی و انتقام، افراد دیگر را اذیت كند و اگر پرخاشگری از نوع وسیله ای است، باید راههای دیگری را جهت مطرح كردن كودك برگزینید تا او ناچار نباشد از روش خشونت برای جلب توجه استفاده كند.