کتاب مهارتهای زندگی کودکان

کتاب راهکارهاى عملى آموزش اخلاق و مهارت‌های زندگی نوشته  احمد ابراهیمی از انتشارات بوستان کتاب که کتاب بسیار خوبی در زمینه آموزش عملی اخلاق به کودکان و نوجوانان است و توصیه میشود که این کتاب را بخرید.
 

مثلا به بچه ها می خواهید مفهوم وفای به عهد را یاد دهیم :
  مربی در انتهای کلاس به بچه ها قول آوردن یک شیء بسیار عجیب و دیدنی را برای جلسه بعد می دهد و بسیار با آب و تاب این مسئله را بیان می کند تا اشتیاق و انتظار بچه زیاد شود.
در جلسه بعدی مربی شی عجیب را نمی آورد و با دست خالی وارد کلاس می شود ، بچه ها همه ناراحت می شوند و می گویند که تو قول داده بودی شی عجیب را بیاوری!!!

مربی می گوید: اِاِ ... ببخشید   یادم رفت بیاورمش کلاس ! انشاء الله هفته ی بعد ... بچه ها اعتراض می کنند.
مربی به بچه ها می گوید که حالا همه یک کاغذ و قلم بیاورید و احساسات منفی خودتان را در این هنگام که خلف وعده شده را بنویسید.
 بعد از نوشتن به آنها می گوییم که راستی!! من شی را آورده ام و در اتاق دیگه ای گذاشتم  و یادم رفته بود بیاورم و الان می روم میارم اما قبل از آوردنم شما حالا احساسات مثبت  خودتان را بنویسید .
بعد از بچه ها می خواهیم احساس مثبت و منفی خود را مقایسه کنند و بگویند کدام بهتر است. و از این کار خود به خود بچه ها متوجه خوبی وفای به عهد و بدی عدم وفای به عهد می شوند.
 
بهترین روش در ارائه مفاهیم دینی و اخلاقی به کارگیری روشی است که خود کودک به آن مساله ی اخلاقی یا دینی ، قبل از اینکه مربی بگوید اقرار کند.
( مثلا برای گفتن مسئله  وجوب حجاب  مستقیما به دختر نمی گوییم که حجاب را اسلام گفته واجب است و باید حجاب داشته باشی. بلکه یک مقدماتی را می چینیم و خود بچه را در موقعیتی  قرار می دهیم که خودش اقرار کند که حجاب خوب و لازم است . در اینجا هم بچه تمام احساسات مثبت و منفی خودش را در مورد وفا  و نقض به عهد می نویسد ، لذا اگر از طریق فطرت و عقل وارد شویم به دین می رسیم نه اینکه از طریق دین وارد شویم و شخص بالاجبار بپذیرد )
 
در بازی قرآنی هم می خواستیم به بچه ها بفهمانیم که خداوند خلف وعده نمی کند : ان الله لا یخلف المیعاد .
 
سعی کنید هیچوقت از آیات و روایات شروع نکنید ، بلکه از اقرار مخاطب شروع کنید .

فرض کنید در مورد اهمیت نماز و پیام عاشورا که امام حسین علیه السلام در ظهر عاشورا نماز خواندند را منتقل کنیم .
امام حسین علیه السلام در شرائط بحرانی بود ، یقین داشت که شهید می شود ، آب هم نداشت ، یار هم نداشت ، دشمنش هم بسیار زیاد بود ، خستگی زیادی داشت ، علم به اسارت کل خانواده اش داشت ، علم به شهادت همه ی یارانش هم داشت .
امام حسین علیه السلام  در شب عاشورا فرصت خواست ، یک چیز را از همه چیز بیشتر دوست داشت و آن نماز بود.
برای بچه ها از تمثیل  و تشبیه استفاده کنید.
بچه ها فرض کنید که ما می خواهیم به یک جایی برسیم و برای رسیدن به آنجا کلی مشکل و مانع داریم(موانع را بچه ها بگویند) اگر شما همه ی این مشکلات را پشت سر بگذارید و در تمام این مشکلات ذهنت پیرامون یک مطلب فقط است .
به نظر شما این مطلب چقدر می تواند برای شخص حساس و مهم باشد که با وجود اینهمه موانع اما ذهنش جایی دیگر غیر از آن مطلب نباشد و اصلا ذهنش به موانع و مسائل دیگر نرود ؟
 
در یک برنامه ی 20 دقیقه ای 15 دقیقه باید مقدمه باشد و 5 دقیقه ی آخری اصل مطلب را بگوید .
------------
 اگر می خواهید مفاهیم دینی را آموزش دهید باید مفاهیمی را آموزش دهید که بچه علاقه مند شود به دین و خدا و پیغمبر لذا مثلا داستان ذبح اسماعیل علیه السلام  را بیان نمی کنیم چون برای بچه پذیرش این مطلب که خدا چرا باید دستور بدهد به یک پدری که پسرش را ذبح کند و سر ببرد قابل هضم نیست و بچه در ذهن خود می گوید این کار بدی است .
 
مثلا اگر می خواهیم داستان حضرت ابراهیمعلیه السلام  را برای بچه ها تعریف کنیم ، داستان گلستان شدن آتش را تعریف کنیم که بچه کیف می کند.
اگر بخواهیم دین را برای بچه توضیح دهیم نمی گوییم که خدا شدید الماکرین هست و سریع الحساب و ... هست.
 
شگردهایی است برای اینکه بحث را به سمتی ببریم که چیزهایی که لازم است بداند را بگوییم و بقیه را سانسور کنیم ، یا در مسابقات یک کاری میکنیم شخصی که خودمان می خواهیم برنده شود ،یا اینکه  شخص را در تنگنا و منگنه قرار دهیم که پیروز نشود .
حق نداریم و نیاز نیست از زندگی امام حسین علیه السلام و حضرت ابراهیم علیه السلام ، همه چیز را بگوییم
فلسفه ی عید قربان ، امتحان الهی و گوش کردن به حرف خداوند متعال هست . قربانی کردن هوای نفس هست
لذا خداوند از حضرت ابراهیم که گوسفند را قربانی کند و گوسفند هم هدف نیست و خداوند متعال بندگی ما را می خواهد.
 در بیان دین برای بچه ها سعی کنید جنبه های زیبایی دین را نشان دهید  و بگویید.
در مورد امام زمان علیه السلام ، آمدن امام زمان را همراه کنید با آبادانی و خوشی و ... نه اینکه همراه باشد با کشتن و جنگ و ...
 

در کار با کودک سه امر مهم هست :
1 - اجرا   2 - روش  3 - محتوا
برای بچه فرقی نمی کند که تو بخواهی مطلب را از  تورات بگویی یا انجیل ، هیچ فرقی برای او نمی کند و آن چیزی که برای بچه مطلب را  جذاب می کند روش است .
 
اجرای مجریان قوی تلویزیون را نگاه کنید ، مثل اجراهای عمو پورنگ و ... نمایش های آنها حرفه ای است
عمو پورنگ در اجرا خیلی قوی است و می توان از او چیزهایی زیادی را در اجرا یاد گرفت حتی از خاله شادونه نیز باید یاد گرفت . شادونه استاد ادبیات  و بیان برای  خردسال است (سن 3 تا 8 سال)
ادبیات و بیانش را ببینیم . ارتباط با مخاطب و بچه ها خیلی مهم است که در پورنگ بهتر است و در شادونه نیست.
البته بنا نیست مثل آنها اجرا کنیم اما می توان آن شور و نشاط آنها را داشت .
مخصوصا در کار با بچه ها سعی کنید لباس متنوع و شاد بپوشید و رنگ های مختلف استفاده کنید نه اینکه همیشه با یک لباس باشد.
اصلا در اجرا از عبا استفاده نکنید . و در مورد قبا سعی کنید که چاک های زیر بغل و پایین قبا را بدوزید.
 در کلاس دختران که خیلی دقیق و حساس هستند و با دقت نگاه می کنند ، سعی کنید خیلی منظم و مرتب عبا را تا کنیدو در یک کنار بگذارید ، چون بقیه هم با دقت نگاه می کنند و متوجه منظم و مرتب بودن شما می شوند.
گاهی موقع رفتارهای ما الگوی عملی برای بچه ها است مثل اینکه اگر در حال برداشتن و گذاشتن قرآن ، قرآن را ببوسیم و بعد روی میز بگذاریم.
 

مشخصات سوره ها را روی کارت ها می نویسیم و یا چاپ می کنیم.
نام سوره / مکی یا مدنی / تعداد آیه / ترجمه نام سوره /
( هر چه شکل کاغذها متنوع تر باشد بهتر است - یعنی شما می توانید کارتها را به شکل های مختلف و متنوع در بیاورید ، فرض کنید که به سوره ی تین رسیدید ، کارت را شکل انجیر بسازیم.)
 

در یک طرف کارت آیه ی 2 یا 3 کلمه ی اخلاقی را بیاورید . مثل و بالوالدین احسانا / ...
آیه  نباید طولانی باشد. و در بالای کارت موضوع آن را می نویسیم.
و در پشت کارت ترجمه ی آن را به همراه آدرس آیه می نویسیم .
 

( جهنمیان را نمی آوریم / البته می توان به صورت کلی گفت که اگر این کار بد را انجام دهی به جهنم می روی ، اما وارد ریز عذاب ها نمی شویم )
ما بیشتر با رحمانیت خدا کار داریم / یا من سبقت رحمته غضبه / بچه ها اینطور بیشتر به دین جذب می شود
در یک طرف کارت نعمت های بهشتی و در طرف دیگر نعمت های آن.
 

توحید مفضل معرکه ی این بحث است و برای بچه ها خیلی خوب و جذاب هست .
اگر توحید مفضل را بگویی بچه عاشق این خدا می شود / حضرت علی علیه السلام می فرماید که خدایا من تو را می پرستم چون لیاقت پرستیده شدن را داری - بخاطر نعمت های خدا - و جعلنا النهار معاشا ، و جعلنا اللیل ..
بر روی یک طرف کارت ،آیه و موضوع و در پشت آیه ترجمه و نشانی آیه.
 

مثلا و جعلنا نومکم ثباتا در تفسیر نور و نمونه می بینیم که به چه علت خواب باعث ثبات است .
 یک طرف آیه   و یک طرف تفسیر آیه.
ما به عنوان مبلغ دین باید بیشتر بدنبال مفهوم باشید .
 

مثلا فرعون و موسی / ابوجهل و پیامبر / ...
این طرف کارت ابراهیم علیه السلام  و پشت آن نمرود
 

یک طرف معجزه و طرف دیگر آیه

مثلا الا بذکرالله تطمئن القلوب  که شما هر کلمه ای را بر روی یک کارت می نویسید
مثلا در یک کارت می نویسید ( همانا ) در یک کارت دیگر ( آرامش ) در کارت دیگر می نویسید ( می یابد )