تربیت عملی

فرزند پسر 5/3 ساله ای دارم تاکنون باتوجه به حضور مادر در خانه از فرستادن وی به مهد کودک جلوگیری نمودم . بهترین پیشنهاد برای اینکه ما فرصتها را جهت تربیت فرزندمان با توجه به قرار گرفتن وی در سنی که از حداقل تشخیص خوب وبد برخوردار گردیده از دست ندهیم چیست؟ ضمنا علاقه زیادی دارم که فرزندم در امور دینی رشد و توسعه یابد.قابل ذکر است که همسرم فوق لیسانس علوم کتابداری و به صورت پاره وقت (در هفته چند ساعت )تدریس داشته و بنده هم لیسانس علوم اقتصادی و کارمند بانک هستم

برای دیدن پاسخ برروی تصویر کلیک کنید

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم

قبل از اشاره به پاسخ سوال شما توجه به این نکته ضروری به نظر می رسد که برای تربیت فرزند باید همه مسائل را درکنارهم دید .نه اینک فقط به یک بعد نیازهای او توجه کرد ضمن اینکه همیشه تربیت جامعه تربیت مخرب نخواهد بود مگر اینکه ما فرزند را در محیطی که تربیت مخرب وجود دارد قرار دهیم لذا پس همانطور که فرزند نیاز به والدین دارد نیاز به هم بازی وقرار گرفتن در کنار همسالان نیز دارد لذا سعی شود در توجه به نیازهای فرزند دچار افراط ویا تفریط نشوید.
برای تربیت اثر گذار بر فرزند روشهای مختلفی وجود دارد که به طور مختصر به بخشی از آن اشاره می کنیم :

الف:روش الگويي يعني الگوها (پدر و مادر معلم مربي و ...) خوب باشند؛ به مسائل ديني و انساني اهميت دهند؛‌ عباداتشان را به موقع با كيفيت انجام دهند؛‌ در خدمت به ديگران بشتابند؛ حقوق ديگران را رعايت كنند؛‌ به بزرگسالان احترام بگذارند؛‌ از محرمات الهي بپرهيزند؛‌ اهل راز و نياز با خدا باشند و ...
اگر چنين شود خود بهترين آموزش است والديني كه خود به ارزش‌ها عمل مي‌كنند نياز چنداني به گفتار و تذكر ندارند و اگر عمل نكنند گفته‌هايشان هيچ گونه‌ اثري نخواهد داشت.

خشك ابري كه بود ز آب تهي نايداز وی صفت آب دهي

اگر ما خشك ابري بدون باران باشيم چگونه مي‌توانيم بر سر ديگران بباريم؟

حضرت صادق (ع) مي‌فرمايد:

كونوا دعاه للناس بغير السنتكم.

مردم را با غير زبانتان [= با عملتان به سوي خدا] بخوانيد.

يكي از ويژگي‌هاي جالب حضرت امام خميني رهبر كبير انقلاب اسلامي ايران همين بوده كه چندان تذكر نمي‌داده: بلكه منش و رفتار آن بزرگوار در درس آموز بوده است.

يك ضرب المثل عربي مي‌گويد:
اگر پدر پياز و مادر سير باشد چگونه انتظار داشت كه فرزند آن رائحه خوشي داشته باشد.
ب: تداعي- معاني يعني همراه شدن آموزش با يك خاطره كه اين خاطره مي‌تواند خوشايند يا ناخوشايند باشد پدري ممكن است هنگام آموزش نماز آن را با تنبيه بدني يا داد و فرياد همراه كند در اين صورت هرگاه فرزند تنبيه بدني شود يا داد و فرياد بشنود نماز در ذهنش تداعي خواهد شد و هرگاه كسي از نماز بگويد تنبيه بدني‌ را به ياد و خاطر خواهد آورد. بدين سبب خواهد كوشيد هرگز به نماز نينديشد.

پدري ديگر هنگام هديه دادن يا خاطره‌هاي خوش ديگر فرزندش را به نماز مي خواند. از اين پس هرگاه فرزندش به نماز بينديشد خاطره‌هاي خوش او تداعي مي‌شود و هرگاه خاطره‌هاي خوشي برايش پيش آمد نماز را به ياد مي‌آورد پس ناخودآگاه از شنيدن واژة نماز لذت مي برد و به سوي نماز كشيده خواهد شد.

توصيه مي‌شود كه آموزش ارزش‌هاي ديني را با خاطره‌هاي خوش همراه كنيد
ج: القاي ارزش‌هاي ديني تا حدود 6 سالگي به طور مستقيم ممكن است زيرا كودكان تا اين سن مقاومت رواني فراواني در مقابل آموزه‌هاي ديني ندارند اما از اين سن به بعد با توجه به افزايش مقاومت رواني آنان بايد از شيوه‌ القاي غير مستقيم استفاده كرد
راهكارهاي القاي غير مستقيم عبارتند از:
1- داستان: ارزش‌هاي ديني را مي‌توان در قالب داستان (براي كودكان قصه‌گويي يا قصه‌خواني ، هديه كتاب‌هاي داستان) ارائه كرد اين درسي است كه قرآن به ما مي‌دهد خداي متعال در قرآن كريم با داستان حضرت موسي و مرد صالح درس تواضع و بردباري در برابر معلم با داستان اصحاب لوط درس عفت و پاكدامني را با داستان آدم و حوا آموزش دروي از شيطان و با قصة حضرت مريم(ع) آموزة‌ پاكدامني و توكل به خدا را به ما ارائه مي‌‌كند.

2- شعر: استفاده از شعرهاي ساده و دور از صناعات پيچيدة ادبي مي‌تواند راه‌كاري براي القاي ارزش‌هاي ديني باشد. براي كودكان خردسال مي‌توانيد شعري را بگوييد تا پس از حفظ آن را زمزمه كند و ارزش ها به مرور برايش ملكه شود.

والدين در‌س‌هاي بسياري از قبيل اهميت عبادت سپاسگزاري به درگاه الهي ساده زيستي توکل به خدا كمك به ديگران و ... را مي‌توانند در قالب شعر به كودكان بياموزند

3- شرح حال بزرگان: براي كودكان از زندگي بزرگان و انديشه وران اسلامي و غير اسلامي بگوييد تا از زندگي آنان درس بگيرند
4- فيلم كارتون و نمايشنامه: فيلم و كارتون به جهت جذابيت و نمايشنامه به سبب صحنه پردازي‌ها و نورپردازي‌هاي زيبا كودكان را جذب مي‌كند و سبب تثبيت آموزه‌هاي ديني و اخلاقي مي‌شود پس از پايان شيوة القاي غير مستقيم نيز استفاده كنید.

ونکته پایانی این است که سعی شود هم پدر وهم مادر زمانی را برای همبازی بودن وهمگون شدن با فرزند طی کنند چرا که برخی مطالب را در قالب یک همبازی به راحتی میتوان در فرزند نهادینه کرد


منابع:
1:اصول كافی‏ج 2 ص 78 باب ورع